Tổ quốc yêu thương (April 30, 2009)

Sáng tác: Hồ Bắc

Ca sỹ: NSƯT Ái Vân

Pianist: Hoàng My

Hạ Long & những bài ca (April 19, 2008)

1. Bình minh đang lên. Hạ Long muôn màu. Từng đoàn thuyền ra khơi. Cánh buồn xa vời. Đi trong sớm mai đây, bạn nghe chăng bản tình ca mới! (Hoàng Vân- NSƯT Tiến Thành- 1980)

Archives: Tiếng hát Ngọc Tân (1980); tiếng hát Ngọc Hương (1983); tiếng hát Đức Lộc (1983)

2. Mỗi lần tôi hát về Vịnh Hạ Long là tôi như thấy xốn xang trong lòng. Vùng biển ấy trời nước mênh mông. Cánh buồm lướt gió ra khơi bốn mùa nghe tiếng hát... (Hát cùng trời nước Hạ Long- Dân Huyền- NSƯT Tiến Thành)

3. Hạ Long ơi, phải chăng thần tiên xuống đây. Kìa xa xa Tuần Châu. Đẹp mênh mang Bồ Nâu. Đẹp muôn màu... (Nhớ mãi Hạ Long- Vũ Thanh- NSƯT ÁI VÂN- 11/1989)

4. Tôi về đây nghe sóng. Sóng hát tình yêu đầu. Từ trong trái tim tôi, buồn no gió ra khơi. Hạ Long, Hạ Long ơi (Tôi về đây nghe sóng- Nguyễn Cường- HỒNG NHUNG- 11/89)

Bà Tôn Nữ Thị Ninh:

"Hạ Long bị loại - bài học về giá trị thực, ảo"

01:57' 19/04/2008 (GMT+7)

- Bà Tôn Nữ Thị Ninh, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội, có ý kiến quanh sự kiện bầu chọn và việc vịnh Hạ Long bị tạm loại khỏi danh sách 7 kỳ quan mới của thế giới. Bà Tôn Nữ Thị Ninh. Ảnh: V.T Chúng ta nói nhân sự kiện bầu chọn 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới này để quảng bá Việt Nam, nhưng phải chăng chúng ta đã làm hơi quá đà, thưa bà? - Tổ chức UNESCO đã chính thức công nhận vịnh Hạ Long là di sản thiên nhiên thế giới, có nghĩa địa danh này đã đạt đỉnh cao rồi thì bỗng dưng lại có cuộc bầu chọn gì đó và chúng ta hô hào nhau bầu chọn lại. Hai giá trị này đã bị lẫn lộn. UNESCO đã xem xét vịnh Hạ Long theo những tiêu chí rõ ràng, nghiêm ngặt, công bằng, còn cuộc bầu chọn này hên xui may rủi, tiêu chí không rõ ràng. Giả dụ người Trung Quốc cũng nhảy vào bầu chọn như ta, thì danh sách 7 kỳ quan thế giới sẽ chỉ có 7 kỳ quan của Trung Quốc theo logic số lượng người bầu chọn. Cuộc chơi nghiêm túc, rộng rãi, chắc chắn nhất chúng ta đã tham gia và đã đạt được thành quả, vậy thì vì sao lại nhảy vào cuộc chơi này, đó là thắc mắc lớn nhất của tôi. Chúng ta ngơ ngác nhảy vào một cuộc chơi mà lợi ích của chúng ta hầu như không có. Đã đạt danh hiệu hoa hậu thế giới rồi mà lại đi dự thi một cuộc thi hoa hậu ảo nào đó thì tôi không hiểu để làm gì. TIN LIÊN QUAN Bầu chọn Vịnh Hạ Long: Thất bại của tính không chuyên nghiệp Gỡ rối cho Vịnh Hạ Long bằng cách nào? Vịnh Hạ Long "biến mất" khỏi danh sách đề cử của New7wonder Thêm một sự kiện rầm rộ bầu chọn cho Vịnh Hạ Long Tôi cho rằng tinh thần yêu nước không nhất thiết phải thể hiện trong sự kiện này. Nói nếu yêu nước, hãy bầu chọn cho vịnh Hạ Long, thì đó là một thông điệp chưa chuẩn, một lời kêu gọi không đúng chỗ, không đúng lúc. Tôi không tham gia bầu chọn, vì vậy mà bảo tôi không yêu nước hay sao? Điều tôi muốn biết nhất là có bao nhiêu người nước ngoài bầu chọn cho vịnh Hạ Long, nhiều nhất là ở nước nào. Chứ nói người Việt bầu cho vịnh Hạ Long nhiều nhất thì cũng như người Pháp bầu cho tháp Eiffell nhiều nhất. Mèo khen mèo dài đuôi, thì hơi thiếu tinh tế và khó thuyết phục. Việc quá hào hứng chạy theo phong trào với việc vi phạm luật chơi, cái nào đáng phê phán hơn, thưa bà? - Chúng ta rất hăng hái theo phong trào, chưa suy nghĩ thật chín chắn và ngây thơ trước cuộc chơi này. Mà phong trào ở đây cũng chỉ liên quan đến internet là chính. Một nước có kỳ quan thiên nhiên đẹp nhưng lạc hậu về viễn thông thì dân họ làm sao đi bầu bằng chúng ta? Nếu không có sự cố này, và vịnh Hạ Long nằm trong top 7, thì việc công nhận của UNESCO với việc trụ lại trong top 7 kỳ quan mới, là hai tầm mức, hai thước đo khác nhau. Gọi là tôm hùm với tép cũng không đúng lắm nhưng rõ ràng là một cái thực chất và một cái ít thực chất. Dù UNESCO không phải đã được ủng hộ 100% trong các lựa chọn của mình nhưng với cả quá trình xem xét lật đi lật lại của họ, chắc chắn kết luận đó phải mang một giá trị cao, rộng hơn. Chúng ta không nên đặt quá nhiều kỳ vọng và tốn công sức vào cái danh hiệu mà nếu có đạt được đi nữa thì ý nghĩa của nó thấp và nhỏ hơn nhiều. Các mốc sự kiện bầu chọn 7 kỳ quan: - Ngày 14/4/2008: Tổ chức New Open World loại vịnh Hạ Long ra khỏi danh sách bầu chọn 7 kỳ quan trên trang web của mình, dù địa danh này đang dẫn đầu - Ngày 9/4/2008: Phong Nha - Kẻ Bàng và Phanxipăng bị gỡ tên ra khỏi danh sách - Ngày 20/2/2008: Vịnh Hạ Long vươn lên vị trí thứ nhất trong 77 kỳ quan - Ngày 23/12/2007: Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cùng UBND tỉnh Quảng Ninh chính thức phát động cuộc vận động bầu chọn cho vịnh Hạ Long Tự dưng bị một vố thế này chúng ta mới tỉnh người ra, mới nhìn kỹ nhà tổ chức là ông nào chứ lúc đầu thì cứ phiên phiến. Sự việc này nói lên rằng nước ta trong thời hội nhập còn phải tiếp tục trưởng thành hơn nữa. Chúng ta nhanh chân hội nhập đồng thời cũng rất hấp tấp, thiếu suy xét. Chúng ta nên rút kinh nghiệm để không bị hớ nữa về sau. Thưa bà, đây sẽ là một bài học cảnh tỉnh cho việc chạy theo những giá trị kém thực chất? Nó không đắt về mặt tiền bạc, nhưng rất đắt về tính chuyên nghiệp, ứng xử và hiểu biết luật chơi quốc tế của chúng ta? - Thế giới bên ngoài họ lên mạng, vào blog và biết câu chuyện này, chuyện vịnh Hạ Long đã là di sản thiên nhiên thế giới rồi mà còn đi làm phong trào bầu chọn vào 7 kỳ quan mới để đến độ vi phạm bản quyền. Chúng ta sẽ trở nên buồn cười trong mắt họ. Dùng chữ phong trào là để phân tích khách quan sự việc, chứ bên ngoài họ nghe chúng ta vận động toàn dân bầu chọn cho vịnh Hạ Long, tôi nghĩ họ sẽ ngạc nhiên rằng chúng ta bỏ công sức như thế để làm gì. Chúng ta thích danh hiệu, đã có danh hiệu cao nhất, vẫn muốn có danh hiệu nữa, tuy rằng thấp hơn. Vẫn còn nhiều phong trào thiết thực, quan trọng hơn để làm, chẳng hạn như làm sao đừng để trẻ em bị bạo hành, bỏ học... Tôi hy vọng đây là một bài học cảnh tỉnh. Xã hội chúng ta phát triển với tốc độ khá cao và nó dễ làm bào mòn, lẫn lộn một số giá trị, ưu tiên hình thức hơn thực chất... Hy vọng việc này sẽ giúp cho không ít người rút ra một nhận định, một bài học có ích. Xin cảm ơn bà. Võ Tiến thực hiện

Lời ru mùa đông (December 28, 2007)

Voice recording

1. Nhạc hiệu (Phần prelude của Quê hương)

Chương trình ca nhạc Giai điệu quê hương

Kết thúc nhạc hiệu

2. Chào các bạn

Trong chương trình ca nhạc này, chúng ta cùng đến với tiếng hát của Nghệ sỹ Ái Vân.

(Nghe Tiếng mùa xuân, lời 1& ref.)

3. Các bạn vừa nghe Ái Vân trình bày bài hát Tiếng Mùa xuân. Đây là bài hát nằm trong chùm ca khúc mà nhạc sỹ Đặng Hữu Phúc viết riêng cho giọng hát Ái Vân vào năm 1988.

Trong chùm ca khúc này Ái Vân hát: Tiếng mùa xuân; Hai phía dòng sông; Bên cây trúc đào, Biển mưa, Trăng chiều, và đặc biệt là bài hát Ru con mùa đông, hay còn gọi là Lời ru Mùa đông.

Ái Vân đã hát ca khúc này trong các chương trình ca nhạc trên truyền hình Việt Nam, trong Gala 88, 90, cùng với các ca khúc như Tình ca mùa xuân của Quốc Trung; Khúc ca tuổi trẻ của Lương Minh (song ca cùng Hồng Nhung) và nhiều ca khúc nước ngoài như Triệu đóa hồng, Địa chỉ chúng tôi Liên bang Xô Viết, Đàn sếu, Mặt trời chưa bao giờ mọc như thế.

Bây giờ chúng ta cũng nghe Ái Vân hát Ru con mùa đông

(nghe nửa đầu)

4. Thực ra khi bắt đầu xuất hiện trước công chúng, Ái Vân thường hát dân ca. Đặc biệt giọng hát của Cô có vẻ phù hợp với các điệu lý Nam Bộ và các trích đoạn cải lương.

Ái Vân thường trình diễn các tiết mục này cùng với các nghệ sỹ như nghệ sỹ Hương Loan, Ái Xuân, Lệ Quyên. Và bây giờ chúng ta cùng nghe một giai điệu như vậy….

(Nghe Tiếng hát quê hương gửi người chiến sỹ)

(Chèn lời giới thiệu: Các bạn đang nghe Ái Vân trình bày Tiếng hát quê hương gửi người chiến sỹ, Dân ca Nam Bộ, nhạc sỹ Dân Huyền viết lời mới)

5. Ái Vân đã bắt đầu nghiệp dĩ bằng những làn điệu đậm đà chất dân ca. Tuy nhiên, khi học thanh nhạc chuyên nghiệp, Ái Vân đã được đào tạo theo dòng thính phòng cổ điển. Ở dòng nhạc này, với giọng nữ cao (soprano) trong sáng và đặc biệt rất nồng nàn, trong những năm 77, 78, 79, Ái Vân đã trở thành ca sỹ không có đối thủ với các ca khúc như: Tổ quốc yêu thương (1977) của Hồ Bắc; Những cánh buồm (1979) của Hoàng Vân, Tình đất đỏ miền Đông của Trần Long Ẩn. Đặc biệt, bài Nha Trang mùa thu lại về của nhạc sỹ Văn Ký đã đi liền với tên tuổi của Nghệ sỹ Ái Vân:

(Nghe Nha Trang mùa thu lại về: nửa đầu)

6. Bạn yêu nhạc cũng như giới chuyên môn như NSND Thanh Hoa, NSƯT Đức Long đều cho rằng giọng hát Ái Vân đặc biệt phù hợp với ca khúc Dâng Người tiếng hát mùa xuân (thu thanh vào tháng 9-1979) của nhạc sỹ Nguyễn Văn Thương.

Nhạc sỹ Trần Đức trong lời bình bài hát này ở video "Giới thiệu giọng hát NSƯT Ái Vân" trên VTV vào năm 1990 đã nói đại ý rằng “trong suốt những năm tháng tuổi thơ, Ái Vân đã được sống trong vòng tay yêu thương của Bác Hồ, vì thế chỉ có Cô mới có thể hát Dâng Người tiếng hát mùa xuân hay đến như vậy.

Trước và sau Ái Vân giường như không có ai hát bài hát này thành công bằng Cô . Gần đây, giọng hát Hồng Vy trong CD Vinh quang Việt Nam cũng được đánh giá tốt.

(Nghe Hồng Vy hát Dâng Người tiếng hát mùa xuân)

Thật không công bằng khi đem giọng hát Ái Vân ra để so sánh với giọng hát Hồng Vy. Hai người thuộc hai thế hệ khác nhau và đẳng cấp thanh nhạc cũng khác nhau. Tuy nhiên, nếu như đã từng nghe Ái Vân hát bài này và nghe phần phối khí đi kèm theo thì sẽ thấy Hồng Vy mới chỉ dừng lại ở một giọng hát có kỹ thuật, trau truốt. Hồng Vy cũng có giọng nữ cao nhưng giọng của Cô còn mảnh, yếu và hát giả thanh không sắc. Hơn nữa, Hồng Vy thiệt thòi hơn Ái Vân vì không có hoàn cảnh lịch sử cụ thể để thổi hồn vào bài hát.

Với giọng hát Ái Vân, người ta thấy được sự trong sáng, tinh khôi, và rất thiết tha, nồng nàn. NSND Thanh Hoa đã nói, "Ái Vân hát Dâng Người tiếng hát mùa xuân rất đúng chất con gái Hà Nội, rất đáng yêu".

(Nghe Ái Vân hát nửa cuối Nha Trang mùa thu lại về, bắt đầu từ “Mùa thu sang anh cùng em lên đường…”)

7. Những thanh niên, sinh viên thuộc thế hệ chống xâm lược trong chiến tranh biên giới phía Bắc thì lại thấy Ái Vân hết sức đặc biệt với bài hát Hãy cho tôi lên đường của nhạc sỹ Thuận Yến.

Nghe lại băng thu thanh mà Ái Vân thực hiện đúng vào năm 1979, các anh chị thanh niên của thời kỳ đó (giờ đã ở vào tuổi 50) đã bồi hồi nhớ lại thời tuổi trẻ tràn đầy hoài bão và lý tưởng của họ.

(Nghe Hãy cho tôi lên đường; từ đoạn 2, chế độ âm thanh background):

Theo các anh chị ấy, trong suốt những năm tháng căng thẳng đó, giọng hát Ái Vân với Hãy cho tôi lên đường, cùng với các giọng hát như Vân Khánh, Ngọc Tân, Tiến Thành, Huy Hùng, Đăng Khoa, Phan Huấn, Huy Giảng với hàng trăm ca khúc như: Mẹ ơi con lên đường, Tiếng đàn bên bờ sông biên giới, Chiến đấu vì độc lập tự do, Bài ca biên giới anh hùng, Đường lên biên giới v.v đã truyền lửa cho cả một thế hệ thanh niên, sinh viên, và động viên họ hăng hái xung phong ra mặt trận tiêu diệt quân thù, bảo vệ biên cương Tổ quốc...

( kết thúc bài Hãy cho tôi lên đường, tăng volume của background: “Hãy cho tôi lên đường, cho tôi lên đường”)

8. Từ nền tảng thính phòng- cổ điển, Ái Vân đã chuyển sang hát theo phong cách nhạc nhẹ, trở thành thế hệ tiếp nối của những Vũ Dậu, Thúy Hà, Mạnh Hà và là thế hệ đầu đàn của Đoàn Ca nhạc nhẹ trung ương.

Ở dòng nhạc này, với ca khúc Bài ca xây dựng (thực chất là phong cách semi-classic) của Hoàng Vân và Mặt trời chưa bao giờ mọc như thế (bài hát Đức), Ái Vân đã giành Giải thưởng lớn tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Dresden tại Cộng hòa Dân chủ Đức. Năm 1984, Ái Vân trở thành ca sỹ đầu tiên của dòng nhạc nhẹ được phong danh hiệu Nghệ sỹ ưu tú. Năm đó Cô vừa tròn 30 tuổi.

Bây giờ chúng ta cũng nghe giọng hát Ái Vân trong phong cách nhạc nhẹ:

(Nghe Địa chỉ chúng tôi,nửa bài)

9. Lời ru mùa đông có thể không phải là ca khúc xuất sắc nhất của Ái Vân. Tuy nhiên bài hát đó, cũng như chùm ca khúc của Đặng Hữu Phúc đã được Ái Vân hát vào lúc đỉnh cao của Cô ở phong cách nhạc nhẹ. Vì thế cho tới nay nó là bài hát được nhiều thính giả thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau biết đến hơn cả.

Lời ru mùa đông cũng được hát vào lúc có những biến cố trong đời sống riêng tư và sự nghiệp của Ái Vân. Có lẽ vì thế mà Ái Vân đã rất gắn bó với bài hát này.

Sau này khi sang định cư ở Đức, rồi Hoa Kỳ, cộng tác với các trung tâm băng nhạc hải ngoại, Ái Vân đã chuyển sang hát nhiều ca khúc trữ tình phổ biến trước đây ở miền Nam. Đồng thời Cô cũng trở lại với nhiều làn điệu dân ca và ca khúc mang âm hưởng dân ca.

Do hoàn cảnh thay đổi nên có nhiều ca khúc Ái Vân đã không hát lại nữa. Tuy nhiên người ta vẫn thấy Ái Vân thủy chung với Lời ru mùa đông. Cô đã hát bài này trên sân khấu hải ngoại. Cô đã hát cho bạn bè nghe trong những cuộc hội ngộ. Khi trở lại Việt Nam và tái ngộ với khán giả truyền hình quê nhà trong dịp Tết Nguyên Đán Đinh Hợi , Cô cũng hát lại Lời ru mùa đông.

"Nào ngủ đi con, mùa đông đang tới ngoài hiên..."

Sau ngần ấy năm trời, với biết bao thăng trầm của đời sống, của thời cuộc, người ta thấy giọng hát Ái Vân vẫn còn tha thiết lắm, vẫn sáng trong như pha lê, vẫn dịu dàng, đằm thắm, và vẫn rất Hà Nội.

Để kết thúc chương trình ca nhạc này, mời các bạn nghe lại một lần nữa “Lời ru mùa đông” của Nhạc sỹ Đặng Hữu Phúc với tiếng hát Ái Vân. Băng âm thanh được thực hiện tại Hà Nội, tháng 3 năm 1988.

Xin chào tạm biệt.

(Nghe đoạn 2 từ chỗ: Nào ngủ đi con … cho đến hết bài)

EM ĐỨNG GIỮA GIẢNG ĐƯỜNG HÔM NAY (November 19, 2007)

Nhân dịp 20-11, chúng ta cùng nghe lại bài hát "Em đứng giữa giảng đường hôm nay", một sáng tác của Nhạc sỹ Tân Huyền. Có lẽ đây là một trong những ca khúc hay nhất về cả nhạc và lời, viết về những "kỹ sư tâm hồn"

1. Giọng hát Nghệ sỹ QUỲNH LIÊN- Cán bộ Trường Đại học Sư phạm Hà Nội- năm 1978. Phần phối khí với piano quá hoàn hảo. Có lẽ vì Quỳnh Liên cũng là cô giáo nên cô mới hát bài này hay đến như vậy. Quỳnh Liên là nghệ sỹ không chuyên nhưng sở hữu một giọng soprano thật tuyệt vời và một kỹ thuật thanh nhạc có đẳng cấp. Sau này Quỳnh Liên cũng tham gia nhiều hoạt động ca hát chuyên nghiệp. Cô đã từng cùng NSND Lê Dung đi tham dự một Liên hoan ca nhạc quốc tế tổ chức tại Bình Nhưỡng đầu những năm 90. Tên tuổi Quỳnh Liên gắn liền với ca khúc này của Tân Huyền, cũng như các bài "Nghe câu quan họ trên cao nguyên" (Vũ Thiết), "Mùa xuân làng lúa làng hoa" (Ngọc Khuê). Hồi học cấp III được thầy Long kể, Quỳnh Liên rất sợ môn thể dục của thầy nên những lúc kiểm tra môn này Quỳnh Liên toàn xin hát thay cho tập thể dục. Vui nhỉ.

2. Giọng hát NSƯT ÁI VÂN- Năm 1978. Ái Vân hát cùng Dàn nhạc Mùa thu do Phú Quang phối khí và chỉ huy. Thời kỳ này, Ái Vân là ca sỹ hát thính phòng cổ điển. Tên tuổi của cô lúc đó gắn liền với các ca khúc nổi tiếng của dòng nhạc này như: Tổ quốc yêu thương, Nha Trang Mùa thu lại về, Hãy cho tôi lên đường (bài hát chống Bành trướng), Dâng Người tiếng hát mùa xuân.

3. Giọng hát NSƯT BÍCH LIÊN- Năm 1974. Có lẽ Bích Liên là nghệ sỹ đầu tiên thể hiện ca khúc này. Lời của bài hát do Bích Liên thể hiện cũng có một số đoạn khác so với lời trong phần thể hiện của Quỳnh Liên và Ái Vân. Giọng hát của Bích Liên phản ánh rõ nét tâm hồn của người giáo viên trong thời chiến.

Ái Vân (February 13, 2007)

Gặp lại ca sĩ Ái Vân

11:57' 12/02/2007 (GMT+7)

(VietNamNet)- Cuối năm, chị lại về nước. Để hát. Để có dịp chăm sóc người cha già trong căn nhà mà chị mới mua ở TP.HCM. Để gặp lại "xưa cũ" Hà Nội và tưởng chừng như mình chưa từng đi xa trở về... Cuộc trò chuyện chiều cuối năm giữa chị và vài người từng biết và mến mộ chị, không có gì đặc biệt nhưng cũng đủ làm mắt chị ngân ngấn. Ca sĩ Ái Vân “Chị đẹp hơn cả tưởng tượng…” - Tôi thầm thốt lên khi nhìn thấy Ái Vân. Đối diện là GS. Trần Thanh Minh, nguyên hiệu trưởng Đại học Đà Lạt - thời Ái Vân nổi nhất, bên phải là một người học trò của ông. Chắc chắn, cả hai người đàn ông đó đều là fan hâm mộ Ái Vân – ngày xưa và cả bây giờ. “Đuôi tóc vểnh, “highlight”. Gương mặt như thể không hề bị những “cú đấm của thời gian”. Gò má trắng mịn điểm chút phấn màu cam, cặp mắt to mở lớn, mũi như dân “không thuần chủng”, môi có “nụ”, nói cười trông càng duyên...” “Thời đó, Ái Vân diện quần kaki trắng, áo satanh nõn chuối đi xe Peugeot 104 màu cá vàng - thật là sáng cả một góc trời, khiến cho hai hè phố dõi theo, mơ mộng…” Đó là những câu “tả” của nhà báo Dương Phương Vinh trong bài báo có tựa đề “ Hậu vận của hồng nhan” viết hồi năm ngoái khi Ái Vân về nước biểu diễn nhân kỷ niệm 20 năm Nhà hát Ca múa nhạc Trung ương. Vẫn là về theo lời mời của “anh Bình” - nghệ sĩ Trần Bình - một trong những người hùng của đời chị. Bốn người chúng tôi – thêm cả cậu phóng viên nhiếp ảnh - khó tin rằng, người phụ nữ trước mặt mình năm nay đã vào tuổi tri thiên mệnh và từng bước qua bao nhiêu trầm luân của một kiếp người… Dân ca Nghe ca sĩ Ái Vân hát: - Mây Tháp Mười (Lý con sáo) - Tiếng hát quê hương gửi người chiến sĩ (Lý con sáo sang sông) Người học trò của GS Trần Thanh Minh bật máy tính mở lại bài hát ngày xưa Ái Vân thường hát. Giọng hát trong vắt một thuở vang lên… - Tôi nhớ chị hát bài này năm 1970 hay 1971 gì đó. Hồi đó, có nhiều ca sĩ hát bài này nhưng tôi vẫn nhớ mỗi lần nghe qua đài, không cần nghe giới thiệu tôi cũng nhận ra đó là giọng ca của chị. Nghe nhiều, thấy chị có một chất giọng rất riêng khi hát dân ca; khó có thể diễn tả một cách rõ ràng là cái chất riêng nó là cái gì nhưng chỉ cảm nhận là chất giọng của chị ngày đó có chất nhựa, có một độ rung thật đặc biệt. Nếu bây giờ hát lại, không biết độ rung đó có còn không. - Bài hát đó gần 40 năm nay rồi… (Giọng ca sĩ Ái Vân run run). Mỗi lần nghe lại như thế này lại có có cảm giác nhớ ghê gớm một gì đó đã ăn sâu vào trong máu thịt. Nhớ những làn điệu dân ca đã từng ngấm vào mình. Nhớ lại cái thời điểm mà mình đã hát những bài hát này – đó là những ngày gian khổ, nhưng mình không cảm thấy cái khổ đó, vẫn mong có những ngày khác, vẫn nhìn về tương lại, vẫn thấy lạc quan. Và bây giờ ngẫm lại thì thấy sự lạc quan, niềm tin đó của mình là không sai bởi cuộc sống bây giờ đang đi lên, đổi khác rất nhiều. - Ở bên đó, có lúc nào bên đó chị hát lại những bài dân ca hồi xưa vẫn hát và bà con Việt Kiều có nhu cầu nghe không? - Có chứ. Vân đã “trình làng” bên đó bằng bài “Em đi Chùa Hương”, “Tát nước đầu đình”…Thành ra bà con bên hải ngoại có ấn tượng là Vân chỉ hát dân ca bắc Bộ, cứ trông đợi Vân mặc áo tứ thân hát và buổi diễn nào người ta cũng yêu cầu bài “Em đi chùa Hương”. Còn ngày xưa mình hát dân ca Nam bộ nhiều hơn. Các điệu lý không dám nói là biết hết nhưng biết nhiều lắm. Mỗi lần hát dân ca, lại nhớ má nhiều hơn. Má quê ngoại ở Long Thành, Bà Rịa rồi lại làm việc ở Uỷ ban kháng chiến Nam bộ. Vì sống trong không khí đặc sệt chất Nam bộ như vậy nên cả mấy chị em đã gọi bậc sinh thành là Ba – Má theo kiểu miền Nam. - Trong gia đình chị, như Ái Xuân hát dân ca Nam bộ nhiều hơn? - Vì Ái Xuân ca cải lương mùi mẫn hơn, giọng khoẻ hơn. - Hồi đóng bộ phim “Chị Nhung” là lồng tiếng hay là tiếng thật của mình? - Tiếng thật. Ngày xưa nói tiếng Nam có “lời” lắm vì hay được sử dụng. - Nếu được quyền chọn lựa, không có độc giả, không có khán giả yêu cầu, chị sẽ chọn gì? - Dân ca. Thực ra, trong ý thức thì bao giờ cũng thích hát nhạc nhẹ hơn. Nhưng cái mà nó bộc phát, tự phát ra như từ trong máu vậy là dân ca. Khi hát dân ca, cảm thấy mình trẻ lại. Dân ca cứ như là đã ngấm vào mình vậy. Từ khi còn bé hát dân ca rất tự nhiên, như là khí trời vậy. Hoài niệm Ca sĩ Ái Vân trong buổi trò chuyện cuối năm với VietNamNet. - Thời còn học phổ thông, nghe qua Đài tiếng nói Việt Nam bài hát Lý con sáo, tôi rất nhớ về miền Nam vì ba tôi đi tập kết. Tôi cũng hâm mộ ca sĩ Ái Vân vì những bài hát của chị gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ của tôi. Những cô ca sĩ sau này hát không hay bằng thời đó được. Sau này, khi đến nước Đức, tôi đã nhớ lại Ái Vân từng được giải thưởng ở Đức… - Người ta nghe có cảm xúc vì gắn với kỷ niệm, gắn với quá khứ. Mỗi một thời, con người ta liên quan đến một kỷ niệm nào đó. Còn mình, khi nghe một bài hát như thế này lại làm mình hoài niệm, nhớ đến kỷ niệm, rằng mình đã hát trong hoàn cảnh nào, nghe trong hoàn cảnh nào. Bây giờ đây, cuộc sống của mình vẫn “chia hai”; một là hoà nhập với thực tại, hoà mình với cuộc sống ở nơi định cư nhưng trong thâm tâm mình vẫn có khoảng trời rất riêng. Và trong khoảng trời riêng đó lại chia ra thành hai mảng: Một là hiện tại của quê hương bây giờ, người thân bây giờ. Và khoảng thứ hai vô cùng sâu kín, đầy cảm xúc. Đó là khoảng thời gian mình đã sống có những bài hát như vừa rồi, nó rất cảm động, rất là đẹp. Có những góc mình nhớ lại để có cảm xúc, xúc động vì nó thì thật là hạnh phúc. Không biết mình có hoài cổ không, nhưng đó là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mình, sống có lý tưởng, sống không vì cái gì hết. Mình sống vì cái chung, vì mọi người. Tuổi trẻ của mình cũng bôn ba... Không hiểu sao, mình vẫn vậy, vẫn trân trọng, lúc nhắc lại không thể kìm được cảm xúc. (Ái Vân lấy giấy mỏng chấm vội những giọt nước mắt. Trong chốc lát, chỉ còn âm thanh của bài hát một thủa với giọng ca Ái Vân làm thổn thức bao người). - Thời của chị, khó khăn nhưng mà có rất nhiều những nghệ sĩ lớn và những tác phẩm ở lại với thời gian? Tôi nghĩ rằng, môi trường sống lúc đó dễ đưa lại cho người ta cảm xúc thực sự. Có lẽ, chúng ta phải đặt câu hỏi, phải nghĩ ngợi về văn hoá sống ngày hôm nay. Vật chất không thiếu. Phương tiện thông tin cũng nhiều. Nhưng hình như thiếu đi sự thăng hoa. Ở nước Mỹ cũng thế, lúc nào người ta cũng nơm nớp, hoặc vội vã vì một điều gì đó. Người ta không cảm thấy hạnh phúc thực sự. - Mình nghĩ là vì cuộc sống lúc này có nhiều sự chọn lựa khiến người ta phải quan tâm đến nhiều thứ. Đôi khi mình sống đơn giản một tí thì mình sẽ hạnh phúc hơn. Hà Nội Ca sĩ Ái Vân tại VietNamNet. - Cảm giác của chị thế khi mỗi lần về Hà Nội, gặp lại những người của thế hệ sinh năm 60, 70 trở về trước và họ đối đãi như thể chị chưa từng đi xa và trở về? - Thường thì mình có hai cảm giác: Một là về Hà Nội với những gì thân thương nhất, một cách rất tự nhiên. Như là mình chưa từng đi xa. Khi gặp lại người Hà Nội, cảnh vật Hà Nội, lối sống Hà Nội, gặp bạn bè thân, mình thấy thời gian và không gian hình như không có tác động gì cả. Thứ hai là khi gặp lại những con phố và lớp trẻ và nhìn thấy sự thay đổi nhiều quá - tất nhiên là những thay đổi cần phải có, thì mình cảm thấy: Ồ mình là người Hà Nội xưa rồi, mình là người cũ rồi, và thấy bỡ ngỡ. Nhưng là sự bỡ ngỡ thoáng qua thôi. Thế rồi khi gặp lại những người Hà Nội hoặc những người có một chút gì đó liên qua đến Hà Nội thì lại thấy mọi thứ không có gì thay đổi, rất đỗi bình thường. Gặp lại bạn cũ thì vẫn tán dóc, vẫn nhắc lại thời xưa. Không hề nghĩ gì mình đã trải qua mấy chục năm, mình ở đâu, mình thuộc lứa tuổi nào mình đã đi xa, mình đã là gì… - GS Trần Thanh Minh: Có bao giờ Vân quay trở lại những quán café cũ không? - Không, thủa xưa đâu có biết uống café. Vân chỉ đi ăn bánh tôm Hồ Tây, ăn bún ốc ở Phù Đổng Thiên Vương, ăn sen dừa ở Bà Triệu, Lý Thường Kiệt. Nhưng mọi thứ bây giờ cũng thay đổi nhiều quá. - GS Trần Thanh Minh: Đầu năm 2008, Vân có thể về Đà Lạt để dự kỷ niệm 30 năm Đại học Đà lạt không? Cũng có thể. Vân đã từng gắn bó với Đà Lạt và Nha Trang nhiều. Vân vẫn nhớ chiếc xe ô tô màu vàng đã đón mình từ sân bay đến với giảng đường Đà Lạt… (Hồi đó, khi còn là hiệu trưởng Đại học Đà Lạt, chính GS Trần Thanh Minh là người mời những nghệ sĩ lớn như Ái Vân đến với sinh viên Đà Lạt. Và khi đó, nhiều học trò của ông đã được tận mắt chứng kiến ca sĩ Ái Vân, người mà mình từng ngưỡng mộ hát tại trường). Vinh quang - GS Trần Thanh Minh: Hồi Vân nhận bằng và cúp ở Dresden (Đức) (với hai bài hát: Bài ca xây dựng (Hoàng Vân) và Mặt trời chưa bao giờ mọc như thế - Bài hát Đức) thì mình đang ở Nga. Một hôm ngồi ăn cơm ở nhà một vợ chồng ông GS, ông ta bảo: Nước anh có một cô gái đẹp quá, tên là Ái Vân… Vân còn giữ được những lá thư của khán giả lúc đó không? - Ba năm sau, Vân vẫn còn nhận được hàng ngàn lá thư của khán giả bên Đức gửi chúc mừng sinh nhật thế mà rồi không giữ được. - Chị có lưu lại những bài hát và những bài báo về giải thưởng gọi là đỉnh cao hồi đó của mình không? - Hồi Vân đoạt giải thì báo chí cũng quan tâm nhưng hồi đó không có ý thức để giữ nên cho mượn báo rồi rồi thất lạc. Vả lại, do hoàn cảnh di chuyển nhiều quá nên chỉ còn giữ lại cái bằng và vài bài báo, cái Cúp. Vân cũng còn không giữ lại được cả băng ghi bài hát mình hát được giải. Nghe nói Đài truyền hình đã mua bản quyền để phát lại nhưng cũng không giữ được. Mình cũng đã từng nghĩ đến chuyện liên lạc với cung văn hoá ở Dresden xem thử còn lưu giữ cái gì không nhưng nước Đức cũng đã thay đổi. Cũng không biết phải bắt đầu từ đâu để tìm lại… Lương Thị Bích Ngọc (ghi)